Kula Sulejmanpašića

Sagrađena je u toku  osamnaestog stoljeća na maloj uzvisini odakle se pruža dobar pogled na sve četiri strane. Visina ove kule bila je preko 25 metara, imala je četiri sprata i čatmu  kao peti sprat nad kojim je bio krov od šindre.  Temelj kule je kvadratnog oblika sa osnovicom od 9,94 metra.

Debljina zidova u prizemlju je 1,28 metara, a na ostalim spratovima je jedan metar. U kulu se ulazilo sa južne strane kroz mala vrata  koja su dva metra iznad zemlje. Sam ulaz je visine 2 metra i širine 0,92 metra. Nad vratima su se nalazile grede koje su držale krov nad ulazom, a na vratima su bili mandali. U podrumu su se nalazile dvije ćemer svedene magaze za  koje se sumnjalo da su možda bile tamnice. Ova kula imala je 22 prozora i to na zapadnoj 10, a na južnoj strani 12 prozora. Na sjevernoj i istočnoj strani umjesto prozora bilo je pet redova po tri puškarnice. Veličina prozora sa vanjske strane bila je 1,7 sa 0,8 metara sa željeznim demirima.

Na prva dva sprata kule nalazile su se na zapadnoj strani zemljane peći sa vertikalno, kroz zid provedenim odžacima. Na ostalim spratovima peći sa odžacima su bile na južnoj strani. Odmah do odžaka nalazio se hamamdžik.

Iznad četvrtog sprata bile su puškarnice i oluci za lijevanje vrele vode na neprijatelje na sve četiri strane kule.

Slika iz 1941.godine                

Kula Sulejmanpašića je gorjela dva puta: 1814. godine i  1831. godine.  Prvi put je zapaljena za vrijeme vezirovanja Ali-paše Derendelije, zbog podrške koju su Sulejmanpašići pružali ovom veziru. Nakon što je vezir Ali-paša Derendelija pretrpio strahovit poraz u bici kod Travnika,  Sulejmanpašići su pobjegli sa ratišta. Pobjednici su nakon bitke došli u Odžak i zapalili kulu i Odžak.

Drugi put kula je gorjela 1831. godine za vrijeme “Pokreta za autonomiju” kada su pristalice Husein-bega Gradaščevića stigle u Odžak i zapalile kulu jer Sulejmanpašići nisu bili pristalice pokreta.

Nakon toga, pristalice Husein-bega su krenule prema Travniku, ali negdje pod planinom Vranicom dočekale su ih sluge porodice Sulejmanpašić i pristalice Husein-bega su pretrpjele velike gubitke.

Nakon drugog spaljivanja kule 1831.godine, porodica Sulejmanpašić je napustila kulu i nekih stotinjak metara od kule su sagradili veliku bosansku kuću. Dvorište oko kuće bilo je ograđeno debelim zidom čiji su dijelovi postojali do šezdesetih godina prošlog stoljeća. Članovi porodice Sulejmanpašić boraviti će u ovoj kući sve do dolaska Austro-Ugarske, a i tokom cijelog perioda austrougarske vladavine.

Danas se zbog samoniklog drveća i rastinja ne može pristupiti prostoru unutar zidina.Na istočnom zidu je vidljiva vertikalna pukotina koja se proteže kroz sve etaže.Pukotina koja ima širinu otprilike 1-2 cm oslabljuje građevinu i ugrožava stabilnost objekta.Mjesto i ostaci Sulejmanpašića kule u Odžaku je 2007.godine proglašeno nacionalnim spomenikom.

Piše: Rustempasic Selma, profesor historije