Zbog jedinstvene mješavine različitih kulturnih uticaja Kotor je 1979. godine upisan na Listu svjetske kulturne baštine pod zaštitom UNESCO-a a u julu 2000. godine Boka Kotorska, kao jedini fjord na Mediteranu, uvrštena je u jedan od 25 najlepših fjordova na svijetu, s tim što se ostali nalaze uglavnom u Skandinaviji
Zaliv Boke Kotorske je poznat po svojoj istinskoj ljepoti i posebnoj atmosferi priobalnih mjesta. Voda u zalivu je manje slana nego u moru zahvaljujući mnogobrojnim rječicama i potocima koji se sa planina slivaju u more. Zbog toga je voda tokom ljeta nekoliko stepeni toplija u odnosu na ostatak obale, dok je zimi hladnija zbog topljenja snijega i uticaja hladnije planinske klime.
Pješčanih plaža u zalivu gotovo i nema zbog konfiguracije terena i blizine planina. U većini slučajeva plaže predstavljaju betoniranu platformu sa stepenicama za silazak u vodu. To posjetiocima daje mogućnost da spuste peškir gdje god požele i zarone u vodeno prostranstvo tirkizno-modre boje, što će posebno prijati onima koji ne vole buku i pretrpane plaže.
BIGOVA
Bigova (ili Bigovo) se nalazi na putu između Budve i Tivta u maloj, zaklonjenoj uvali sa stjenovitim plažama i kristalno čistim morem, udaljena svega 20 minuta od starog grada Kotora. Duboko je uvučena u kopno pa je zbog takvog položaja nekada bila ribarska luka u koju su se sklanjali ribari za vrijeme oluje.
Ovo mirno, romantično odmaralište još uvijek je zadržalo autentični identitet ribarskog sela čiji su posjetioci nekada bili pirati, a dansa su to ljubitelji sunca i mora koji mogu uživati u mnoštvo malih intimnih plaža gdje je more mirno i savršeno za plivanje. Mjesto je poznato po ljekovitom blatu (paleoidi), otkrivenom na samom kraju zaliva Bigove, kamenoj plaži, dobroj ribi i ribarskim feštama.
MUO
Mjesto Muo dobilo je ime od riječi mulo/muo što predstavlja pristanište za brodove. Staro ribarsko naselje na jugoistočnoj strani Vrmca, naspram Kotora i južnog dijela Dobrote. Za razliku od ostalih naselja čiji se razvoj uglavnom vezuje za pomorstvo, stanovnici ovog naselja bavili su se ribolovom i do danas su sačuvali originalan način govora u kojem dominiraju ribarski termini.
Istorijski dokumenti svjedoče da su svoju prvu župnu crkvu podigli u središtu svog starog mjesta 200 metara uzbrdo od obale već 1262. godine.
PERAST
Perast se nalazi u podnožju brda Kason naspram jedinstvenog morskog ulaza u Kotorski zaliv, uskog prolaza “Verige” (Verige – lanac) koji je u srednjem vijeku bio povezan velikim lancem rastegnutim između dvije obale prolaza blokirajući tako nepoželjnim brodovima pristup gradovima Kotoru i Risnu. Stari grad Perast nema odbrambeni zid kao većina drugih gradova ovdje, ali umjesto toga on ima devet odbrambenih kula koje su podigli Mlečani, tokom XV i XVI vijeka.
Danas Perast ima 349 stanovnika, tri – četiri ulice, 16 palata i 17 crkava, dva manja ostrva – ostrvo Sv. Đorđe i vještačko ostrvo Gospe od Škrpjela za koje se vežu razne legende a do kojeg možete doći barkom, najbolje onom na vesla, romantičnije je.
Perast je poznat i po ljubavnim pričama vezanim za mlade Peraštanke i hrabre mornare. A i danas postoji običaj da žene iz Perasta peglanim bijelim čaršavima pozdravljaju s prozora svojih palata svaki brod koji uplovljava u Zaliv.
MORINJ
Morinj se nalazi 10 minuta od Perasta i 25 minuta od Kotora. Ovo živopisno mjesto sa bujnom vegetacijom poznato je po predivnim zelenim planinskim padinama, starim mlinovima i mnoštvom manjih potoka, poznatim kao “Mala Venecija”.
To je staro pomorsko mjesto čiji su mještani učestvovali u mnogim bitkama na moru i pomorskim podvizima koji su otvarali nove trgovačke puteve, ali i omogućili otvaranje škola na narodnom jeziku, kao što je osnovna škola u ovom mjestu osnovana davne 1803. godine.
Ono po čemu je još Morinj prepoznatljiv u turističkim vodama jeste i događaj poznat pod nazivom ” Morinjska svadba “.
RISAN
Risan je jedan od najstarijih gradova na Mediteranu, prvi put se pominje u IV vijeku p.n.e. Sudeći po antičkim napisima, utemeljili su ga pripadnici ilirskog plemena Risoniti. Bio je glavno utvrđenje ilirske kraljice Teute gdje se ona sklonila tokom Ilirskih ratova i kada je on postao glavni grad Ilirskog kraljevstva.
Risan je jedan od najvećih arheoloških lokaliteta. U Risnu se nalazi crkva Sv. Petra i Pavla, iz 18. vijeka. U blizini Risna nalazi se i Manastir Banja, sagrađen početkom 18. vijeka, sa bogatom zbirkom ikona.
Nedaleko od Risna nalazi se mjesto Lipci koje je poznato po praistorijskim crtežima naslikanim na stijeni, gdje su u nizu poređane predstave jelena u hodu, koji se kreću s lijeva na desno. Jeleni su poređani u dva niza a pored njih je naslikano nekoliko geometrijskih motiva. Sve predstave izvedene su naljepljivanjem gline na površinu stijene. Ovi crteži potiču iz gvozdenog doba, oko 800. godine p.n.e.
Plaža u Risnu nosi plavu zastavicu, mala je ali veoma uredna, šjunkovita, duga 100 i široka 10 m,pogodna za rekreaciju.
PRČANJ
Prčanj je malo naselje na istočnoj strani Vrmca, naspram Dobrote. Posebnu atrakciju predstavlja palata “Tre Sorrelle” , jedinstvena građevina iz XV vijeka. Bila je vlasništvo kotorske plemićke porodice Buća. Za “Tre Sorrelle” je vezana legenda o nesrećnoj ljubavi tri sestre zaljubljene u istog mornara.
Prčanj karakterišu male plaže, čisto i mirno more i prijatna, ljekovita vazdušna struja. Plaže su uglavnom betonske i nalaze se u blizini kuća, hotela ili vila. Najpoznatija i najposjećenija je šljunkovita plaža Markov Rt, duga oko 1000 m, na putu od Prčnja do Stoliva.
STOLIV
Malo ribarsko naselje na sjeveroistočnoj strani Vrmca, naspram Perasta, 5 km udaljeno od Kotora, nastalo još u XIV vijeku gotovo je istog izgleda i sad posle nekoliko vijekova.
Donji Stoliv se nalazi na samoj obali mora, dok se Gornji Stoliv nalazi u kestenovoj šumi na 240 m nadmorske visine do kojeg se dolazi kamenim putem kroz šumu i maslinjake kao nekada – jedino pješice. Sa Gornjeg Stoliva se vidi gotovo cijela Boka.
Zahvaljujući prijatnoj klimi ovdje uspijeva 845 različitih vrsta biljaka, mnoge vrste voća i cvijeća, naročito kamelija koju su u 18. vijeku iz Japana donijeli stolivski mornari. U Stolivu se svake godine oko 15-og aprila održava poznata fešta kamelija.
KOSTAJNICA
Kostajnica je udaljena 25 km od Kotora i 25 km od Herceg Novog.
Smještena je u zelenoj oazi kestena po kojoj je i dobila ime. Odlikuje se i bogastvom lovorovog lista, kojeg njeni mještani marljivo skupljaju i od njega proizvode eterična ulja. Kostajnicom se završava polukrug naselja na istočnoj, sjevernoj i zapadnoj strani kotorsko-risanskog zaliva.
I kako je rekao Zuko Džumhur….Lijepa li je ta Boka…
“Ova Boka je velelijepna, svečana i tužna kao nekakav veliki praiskonski hram pod plavetnim svodom.
Ulazeći u ovaj zaliv kao da tonem u dubok i sladak san.
Boka je jedan od onih rijetkih krajeva što jednom uđu u naš san i zauvijek se nastane u našoj duši.”
Zato što jedan članak nije dovoljan….
TIVAT, GRAD MORA, SUNCA I USAMLJENIH UVALA
