Zvornička tvrđava – Kula Grad
U Bosni i Hercegovini većina gradova imaju svoju tvrđavu, koja je u pravilu na brdu, iznad grada sa impozantnim pogledom na cijelo područje. Nekada nismo ni svjesni tih čuvara, ali ukoliko malo više obratimo pažnju svrha i izgled postaju jasniji.
Na površini od 378 kvadratnih kilometara, koliko zauzima opština Zvornik, mnogo je nekropola stećaka, hramova, crkvi, džamija, starih građevina ali i prirodnog blaga. Većinu površine zauzimaju šume i poljoprivredna zemljišta iz kojih se crpi većina sredstava za razvoj i život oko 60 000 stanovnika.
Jedan od najznačajnijih objekata u Zvorniku je tvrđava, poznata pod imenom Kula Grad ili Đurđev Grad, smještena na brdu Mlađevac iznad Drine. Prvi put put se pominje 1410. godine, u konktekstu da mađarski kralj poklanja srpskom despotu Đurđu Brankoviću ovu utvrdu, odakle joj i samo ime potiče. To bila jedno od najvećih i najočuvanijih srednjovjekovnih utvrđenja Bosne i Hercegovine. Postoje pretpostavke da je na istom mjestu bio rimski grad Ad Drinum.
Iz tog perioda postoji i legenda o prokletoj Jerini, ženi Đurđa Brankovića, pa se danas ovo utvrđenje često naziva i Jerinin grad ili grad Proklete Jerine. Legendu Starog grada priča nam Mehmed Hudović u knjizi „Zvornik, slike i bilješke iz prošlosti“. Stari grad priča legendu o „lijepoj vladarici Jerini ili „Prokletoj Jerini“, koja je poput kakve Kirke zvodila mlade junake i, zasitivši ih se, sunovraćala ih kroz tajna vrata s najviše kule u hučnu Drinu. Najzad se namjerila na mladog junaka Vuka Jugovića, koji ju je u posljednjem času zgrabio i sunovratio se zajedno s njom u bezdan. Njoj se pripisuje i podizanje Zvorničkog starog grada, što nema historijsku osnovu.“
Zvornik, Foto: Fahrudin Kreštalica
Tvđava ili Stari grad trenutno služi i kao izletište brojnim turistima sa prelijepim pogledom na Drinu, Zvornik i okolna naselja.
Grad čine tri međusobno povezane cjeline. Donji grad, koji se nalazi pored puta Zvornik – Sarajevo, Srednji, koji je i najstariji, kome je današnji izgled dao despot Đurađ, 1433. godine, kada je zagospodario Zvornikom, i Gornji grad, na oko 407 metara nadmorske visine. U unutrašnjosti zidina je sedam kula, osam bastiona, dvije barutane, nekoliko tabija, jedan kazamat, cisterna i kasarna.
U posljednje vrijeme planirana su ulaganja u ovo područje, a podrazumjevaju da gornji grad tvrđave sadrži muzejski i prostor za radionice, kafe vidikovac, plato za predstave, dok bi donji grad bio mjesto za razvoj tranzitnog turizma sa svim potrebim sadržajima.
Pripremila: Elvira Leka, Furaj.ba
