Sarajevska sahat kula
Za vrijeme osmanske vladavine u Bosni i Hercegovini izgrađena je 21 sahat-kula, a među najpoznatijim i najljepšim je sarajevska. Graditelj kule je Gazi Husrev-beg, jedan od najvećih graditelja iz osmanskog perioda.
Fotografije: Furaj.ba
Nalazi u blizini Gazi Husrev-begove džamije i sagrađena je u 17. vijeku. Poslije požara 1697. godine kada je spaljena pod naletom Eugena Savojskog, sahat kula je obnovljena, kao i 1762. godine.
Kula je visoka 30 metara, ima 76 drvenih stepenika, poredanih u kvadratnom nizu, po kojima se penje muvekit jednom sedmično da podesi vrijeme. Neposredno pred austrougarsku okupaciju dozidan je gornji dio kule, a do tada je na kuli bio samo jedan otvor prema dvorištu Begove džamije koji se i danas vidi.
Na kuli je sat marke “Gillette & Bland Croydon”, izrađen u Londonu, 1873. godine. U Sarajevo su ga donijela dva sarajevska trgovca Hašimaga Glođo i Mehaga Hadžikapetanović 1874. godine, jer je stari, turski sat, koji je do tada bio na ovoj kuli, dotrajao. Stari sat je odnesen na Vratnik u Vratničku džamiju. Sat se mora podešavati jer pokazuje vrijeme “a la turca” (lunarni sat), i pretpostavlja se da je jedini na svijetu koji pokazuje vrijeme po lunarnom kalendaru. To je vrijeme po kojem se ravnaju islamske molitve. Prema ovom satu smjena dana i noći se dešava u momentu zalaska sunca, u vrijeme akšam namaza za muslimane, kada sat pokazuje 12 sati po hidžretskom kalendaru, po kojem zalaskom sunca prestaje jedan datum i nastaje drugi. S obzirom na to da dan traje duže, odnosno kraće uglavnom po jednu minutu, sat na Sahat-kuli je naštiman da u 24 sata brza ili kasni po jednu minutu, da se muvekit ne bi penjao svaki dan na 30 metara visoku kulu, do čijeg sata vodi 76 drvenih stepenika.
1967. godine sat je ponovo popravljen, a kazaljke i brojevi na sva četiri brojčanika su pozlaćeni. Kada u toku islamskog svetog mjeseca posta ramazana sat na kuli otkuca 24 sata, vrijeme je iftaru. Poslije prvog otkucaja na Begovoj se džamiji pale kandilji, a nakon toga sa Bijele tabije tradicionalno puca top, koji označava kraj posta.
Od 1967. godine, pa do danas o Sahat-kuli brine Mensur Zlatar.
Pripremila: Elvira Leka, Furaj.ba
Zato što jedan članak nije dovoljan….
