3D rekonstrukcija pokazala “Lice srednjovjekovne Bosne”

Prof. dr. Naris Pojskić, naučni savjetnik u Institutu za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju Univerziteta u Sarajevu istakao je da su primarni zadaci istraživanja genetički, antropološki, historijsko-arheološki aspekti stanovnika koji su živjeli na ovim prostorima prije više stoljeća i hiljada godina. „Ono što je interesantno za ovu grupu jeste to da je u fokusu običan čovjek. Trenutno se radi na sekvenciranju genoma i drugim analizama jedinki iz prahistorijskog perioda. Na kraju tog perioda biti ćemo u stanju sagledati genetičku strukturu tadašnje populacije“, naveo je profesor Pojskić, te dodao da je projekat koji danas predstavljaju samo jedan u nizu projekata na kojem se radi.

Da je ovaj projekat realiziran unutar interdisciplinarne grupe navela je prof. dr. Jasmina Čakar, naučna savjetnica u INGEB-u i šefica laboratorije za forenzičku genetiku. „Projekat nam je pokazao da ne postoje statistički značajne razlike u genetičkoj strukturi između populacije tog doba i današnje bosanskohercegovačke populacije. Postoji kontinuirani tok gena od srednjovjekovlja do danas. Mi smo potomci ljudi koji su živjeli na području tadašnje Bosne. Mi danas živimo u svijetu totalne dominacije socijalnih mreža koje ne ostavljaju mjesta mašti i gotovo je svaki aspekt života vizualiziran. Prikazivanje naučnih rezultata kroz konkretizaciju i upravo vizualizaciju predstavlja jedan od načina koji će biti jednostavniji za poimanje široj populaciji. Nauka uvijek treba da bude u službi društva“, istakla je profesorica Čakar.

Doc. dr. Edin Bujak, rukovoditelj Katedre za arheologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu podsjetio je da je Bosna i Hercegovina zemlja stećaka, te da su oni prepoznati i od svjetske javnosti. Međutim, kako je istakao, rijetki su historijski izvori o stećcima i ljudima tog doba i nedovoljni kako bi se rekonstruisao svakodnevni život običnog čovjeka, tako da se okrećemo arheologiji kako bi to nadoknadili.

Prof. dr. Selma Zukić sa Stomatološkog fakulteta sa stomatološkim kliničkim centrom UNSA ovom projektu se priključila kao forenzički stomatolog. „Kosti govore, u njima je zapisano mnogo informacija. Lice smo rekonstruisali jer se po licima poznajemo, naš vizuelni identitet je osnova našeg ličnog identiteta“, navela je profesorica Zukić.

Istraživanje je počelo 2021. godine, a podržalo ga je Ministarstvo za nauku, visoko obrazovanje i mlade Kantona Sarajevo. Iskopavanja su vršena 2015. godine, a genetičkom analizom utvrđeno je da je osoba muškog spola životne dobi od 35 do 40 godina.