Arhitektonska šetnja sarajevskom modernom

Ukoliko nemate naročitih planova za nadolazeći vikend koji bi mogao biti i prava zimska idila, možete se pridružiti upoznavanju sa arhitekturom iz perioda moderne u Sarajevu.

Nacionalni komitet ICOMOS u Bosni i Hercegovini organizira četvrtu arhitektonsku šetnju sarajevskom modernom (1918-1940) na ruti Marijin dvor – Crni vrh.

Šetnja će biti realizirana u subotu, 16. decembra sa početkom u 11 sati, a mjesto sastanka je trg ispred zgrade ‘Sarajevo šume’, preko puta Crvenog krsta u Kranjčevićevoj ulici.

Učesnici šetnje dobit će arhitektonske mape s predočenom rutom. Voditeljica šetnje je Elša Turkušić Jurić.

Kratki opis

Predočena ruta «D: Marijin dvor – Crni vrh» nastavlja ciklus narativnih šetnji kroz period moderne u Sarajevu, obuhvatajući dijelove sjevernog i istočnog dijela glavnog gradskog centra Marijn Dvor i južnu padinu brda Crni vrh. Početak šetnje je najprometnije saobraćajno čvorište, kojeg čine raskrsnice ulica: Maršala Tita, Alipašina, Kranjčevićeva i Hamze Hume. Šetnja se dalje kreće kroz mrežu ortogonalnih uličnih blokova, a zatim se «neočekivano» susreće sa širokim bulevarom Zmaja od Bosne i reprezentativnim javnim objektima, da bi se nastavila i završila blagim uspinjanjem krivudavim ulicama Gorice i Crnog vrha.

Moderna u Sarajevu

Moderna arhitektura je naziv za arhitektonsko i urbanističko stvaralaštvo u Bosni i Hercegovini tokom XX stoljeća.

Među prvima koji su u godinama neposredno po završetku I svjetskog rata donijeli u Sarajevo ideje moderne arhitekture bili su Dušan Smiljanić i Helen Baldasar, koji su od 1924.godine radili kao učitelji Tehničke srednje škole u Sarajevu. Kasnije D. Smiljanić je postao za kratko vrijeme opštinski arhitekt, i do 1939. godine je imao vlastiti arhitektonski ured. Helen Baldasar projektovao je objekte koji predstavljaju prve izgrađene objekte moderne arhitekture u Sarajevu:

Kupalište Bembaša,
Zgradu Društva Crvenog krsta,
Stambenu višespratnicu Bratinske blagajne i porodice Rašidagić,

U ostale objekte moderne arhitekture u Sarajevu se ubrajaju:

Palača Vakuf Hadži Idriz (D. Smiljanić)
Zgrada Vakuf Jakub paše (D. Smiljanić)
Stambeno-poslovni objekat Vakufa Čokadži Sulejmana (Muhamed i Reuf Kadić)[5],
Stambeno-poslovni objekat Vakufa Hovadža Kemaludina u ulici Ferhadija, na mjestu nekadašnjeg mekteba (Muhamed i Reuf Kadić)[6] Na lokaciji nekadašnje džamije projektovali su stambeno poslovni objekat, u okviru kojeg je Neboder JAT-a, prvi objekat te vrste u Sarajevu.
Zgrada Penzionog fonda izgrađena 1943. godine (Muhamed i Reuf Kadić)

Arhitekta koji je sanjao idealno Sarajevo

Juraj Najdhart došao je 1939. u Bosnu i Hercegovinu iz Le Corbusierovog ateljea, i zajedno sa teoretičarom arthitekture Dušanom Grabrijanom radio na sintezi univerzalnog i domaćeg (bosanskohercegovačkog), uvijek čisto stojeći na pozicijama moderne arhitekture. Oblikovao je radnička naselja na području Zenice, Ilijaša i Radničko naselje Majdan u Varešu (realizovano poslije rata)

Ostali objekti:
Kuća Damić u ulici Radićeva broj 10 u Sarajevu, izvedena je prema projektu iz 1926. godine Helena Baldasara i Dušana Smiljanića.
Zgrada Narodne banke Bosne i Hercegovine, izgrađena je 1932. godine po projektu beogradskog arhitekte Milana Zlokovića.[10]
Zgrada Doma društva Gajret u Sarajevu izgrađena je 1934/35. godina prema arhitektonskom rješenju Dušana Smiljanića
Sportski centar FIS u Sarajevu izrađen je prema prvonagrađenom idejnom projektu iz 1936. godine zagrebačkih arhitekata Hinka Bauera i Marijana Haberlea
Neboder Željezničarsko-štedne zadruge u Sarajevu, izgrađen 1938. god, projektant Isidor Rajs.
Zgrada socijalnog osiguranja u Mostaru (arhitekt Drago Ibler, član progresivne zagrebačke grupa “Zemlja”, osnovane 1929. godine.)
Banka Gradske štedionice u Sarajevu, (Mate Bajlon, školovan u Beču, sagradio je brojne škole i stambene zgrade)
Zgrada Burze rada u Sarajevu, (Mate Bajlon)
Stambeno naselje Crni Vrh u Sarajevu

Juraj Neidhardt: Arhitekta koji je sanjao idealno Sarajevo