Kamena brda – tursko neolitsko blago
Ministarstvo kulture i turizma Republike Turske i Turska agencija za promociju i razvoj turizma (TGA) predstavili su kroz niz aktivnosti održanih od 21. do 27. septembra projekat „Kamena brda“ koji ima za cilj da predstavi podneblje na kome se dogodila promjena u ljudskoj historiji i velika transformacija od načina života lovaca i sakupljača ka poljoprivredi.
U okviru programa, akademici i istraživači iz Turske i iz cijelog svijeta sastali su se u Sanlıurfi 23. septembra, na simpozijumu „Odraz neolita u svijetu”.
Projekat „Kamena brda“ uključuje arheološke iskopine i istraživanja sprovedena u sedam oblasti: Gobeklitepe, Karahantepe, Gurcutepe, Sayburc, Cakmaktepe, Sefertepe i Yeni Mahalle. Sva iskopavanja vrše naučni odbori i Uprava muzeja Sanlıurfa pod rukovodstvom Generalne direkcije za kulturna dobra i muzeje Ministarstva kulture i turizma Republike Turske.
Tokom posjete privremeno otvorenom arheološkom nalazištu u Karahantepeu, ministar kulture i turizma Republike Turske Mehmet Nuri Ersoy naglasio je da nalazišta i njihova iskopavanja otkrivaju važan doprinos Anadolije historiji čovječanstva, saopćila je Turska agencija za promociju i razvoj turizma (TGA).
„U narednim danima će početi iskopavanja u humkama naselja Ayanlar, Jogunburc, Harbetsuvan, Kurttepesi i Taslıtepe, kao dio prve faze neolitskog istraživačkog projekta Sanlıurfa, koji će se odvijati u periodu od 2021. do 2024. godine. Geomagnetna i radarska mjerenja koja prodiru u zemlju već su sprovedena u nekim od ovih područja, a ova mjerenja će se nastaviti paralelno sa iskopavanjima. Ovo je značajan projekat sa izuzetnim sadržajem i impresivnim rezultatima”, izjavio je ministar Ersoy.
„Kao ministarstvo, mi smo odgovorni za ovaj projekat, zajedno sa našim partnerima. Planirana je saradnja sa 12 institucija i organizacija, uključujući osam univerziteta u Turskoj. U tom okviru, potpisani su protokoli o direktnoj saradnji između Univerziteta u Istanbulu, Univerziteta Harran i Univerziteta Bilim u Ankari. Uključili smo i osam univerziteta iz pet različitih zemalja, te četiri međunarodne akademije, institute i muzeje u projektu istraživanja neolitskog doba Sanlıurfa, uspostavljajući široku međunarodnu saradnju sa Japanom, Rusijom, Njemačkom, Velikom Britanijom i Francuskom.“
Region Sanlıurfa je mjesto prvih primjera organizovanog rada i specijalizacije u historiji civilizacije. Između 2021. i 2024. godine iskopavanja će se vršiti na ukupno 12 lokacija, uključujući Karahantepe, lokaciju sa više od 250 blokova megalita u obliku slova T, sličnih onima koji se nalaze na UNESCO-voj listi svjetske baštine, lokalitetu Gobeklitepe.
Vjeruje se da će nalazi ovih iskopavanja dati značajan i dalekosežan doprinos našem poznavanju čovječanstva u prahistorijsko doba, uključujući njihov svakodnevni život i rituale. Procjenjuje se da u Sanliurfi postoji nekoliko lokaliteta sličnih Gobeklitepeu, koji odražavaju rane faze neolitskog doba. Nedavni nalazi iz iskopavanja u Karahantepeu dio su izložbe „Karahantepe i čovječanstvo u neolitu“ u Arheološkom muzeju Sanlıurfa, koja je otvorena 23. septembra 2021. godine tokom lansiranja projekta „Kamena brda“.
Na lokalitetima projekta „Kamena brda“, koji se smatra početkom tranzicije skloništa u kuće pre 12.000 godina i u kojem su nastala sela, formiralo se slojevito društvo i razvila sposobnost obavljanja osnovne trgovine. Smatra se da su monumentalne megalitske građevine na tom području bile zajednički prostori za okupljanje.
Međunarodni Svjetski neolitski kongres, koji će se održati 2023. godine u okviru projekta istraživanja neolitskog doba, uključivat će brojne naučne sesije i prikazat će jedinstvena kulturna blaga Sanlıurfe iz neolitskog doba.
