Najveća arheološka otkrića Turske u 2024.

Turska, koja je u posljednje vrijeme postala centar pažnje svjetske arheološke zajednice zahvaljujući značajnim otkrićima, nastavlja otkrivati fascinantne tragove prošlosti. Kroz kontinuirana iskopavanja otkrivaju se tragovi života stari hiljadama godina. Broj arheoloških projekata u zemlji, koji je 2023. godine dosegao 720, porastao je na 765 u 2024., s planovima da do 2026. dostigne 800. Godina 2024. poznata kao Zlatno doba arheologije, donijela je izuzetna otkrića širom Anadolije. Ovo je pregled najimpresivnijih arheoloških otkrića koja su obilježila ovu godinu u Turskoj.

• Pečat star 4.000 godina u Kütahyi: Prvi primjer cilindričnih pečata od fajansa iz perioda asirskih trgovačkih kolonija, koji su ranije otkriveni samo u glavnim trgovačkim centrima u središnjoj Anadoliji poput Kültepea i Acemhöyüka, pronađen je u zapadnoj Anadoliji na lokalitetu Tavşanlı u Kütahyi. Ovaj pečat, star oko 4.000 godina, ukazuje na postojanje novih trgovačkih ruta koje su povezivale istok i zapad Anadolije.

• Minojski bodež u Antaliji: Tokom podvodnih iskopavanja u distriktu Kumluca u Antaliji, na dubini od 50 metara otkriven je bronzani bodež minojskog stila sa srebrnim zakovicama. Bodež, sačuvan ispod bakrenog ingota u obliku jastuka, do sada je bio poznat samo iz minojske civilizacije na ostrvu Krit.
• Helenistička statua Hygieje i obojene statue Scile u Denizliju: Prošle godine, arheolozi su u antičkom gradu Laodikeia u Denizliju, na jugozapadu Turske, otkrili glavu statue Hygieje, poznate i kao božice zdravlja, staru 2100 godina. Glava statue ima izuzetan značaj jer predstavlja vrhunski izrađeno djelo koje odražava oživljavanje klasične umjetnosti tokom kasnog helenističkog perioda i vladavine cara Augusta (27. p.n.e. – 14. n.e.). U ovom antičkom gradu otkriven je i set prelijepih skulptura Scile koje datiraju iz istog perioda. Ove izvanredne skulpture su najraniji poznati primjerci helenističke umjetnosti. Njihova očuvana boja, estetska vrijednost i umjetnička kvaliteta čine ih jedinstvenim.

• Ženska figurina stara 7800 godina otkrivena u Izmiru: Tokom iskopavanja na lokalitetu Ulucak, Kemalpaşa u zapadnoj Turskoj, otkrivena je figurina žene koja datira iz 5800–5900. godine p.n.e. Zbog izraženih usta, arheolozi smatraju da ova figurina predstavlja ženu koja je bila pripovjedačica.

• Strijele iz Bitke kod Manzikerta u Muş-u: Na lokalitetu Bitke kod Manzikerta u Muşu, gdje su Turci 1071. godine pobijedili Istočno Rimsko Carstvo, pronađeno je 39 strijela koje su pripadale vojskama Seldžuka i Istočnih Rimljana. Novčići s likom cara Romanosa IV Diogena, zarobljenog nakon poraza u bitci, pronađeni u istom arheološkom sloju, potvrđuju da su ove strijele korištene u slavnoj bitci.

• Prvi Millefiori paneli u Antaliji: Na arheološkom lokalitetu luke Andriake, dijelu antičkog grada Myra u Demreu, pronađeni su dekorativni paneli izrađeni drevnom tehnikom “Millefiori”. Ova tehnika, koja u prijevodu znači “hiljadu cvjetova”, poznata je po stvaranju jedinstvenih cvjetnih uzoraka na staklu. Osim nekoliko manjih fragmenata, ovo je prvi put da su ovi luksuzni dekorativni materijali otkriveni u Turskoj.

• Drevna lista za kupovinu namještaja u Hatayu: Dobro očuvana klinasta ploča iz bronzanog doba otkrivena je među ruševinama humke Aççana u Hatayu. Ploča, napisana na drevnom akadskom jeziku, identificirana je kao lista za kupovinu namještaja, uključujući stolove, stolice i klupe, vjerovatno izdana od strane kralja. Ovaj nalaz ukazuje na razvoj zanata izrade namještaja tokom bronzanog doba, kao i na prosperitet i bogatstvo Kraljevstva Mukish zahvaljujući njegovom strateškom položaju.

• Skladište hrane u Karsu: TNa lokalitetu Ani u Karsu, koji je pod zaštitom UNESCO-a, arheolozi su otkrili skladište hrane iz seldžučkog perioda (11.–12. stoljeće). Prostorija sadrži osam velikih stožastih ćupova, visokih približno 1,5 metara, s promjerom otvora od 50 cm. Uz ove ćupove, pronađen je i fragment zdjele s motivom pauna, simbola raja u srednjovjekovnoj mitologiji, koji privlači posebnu pažnju.

• Urartanski vojni artefakti u Vanu: Tokom iskopavanja tvrđave Ayanis u okrugu Tuşba, Van, otkriveni su značajni primjeri urartanske metalurgije. U hramu posvećenom Haldiu, jednom od najvažnijih božanstava Kraljevstva Urartu, pronađena su tri bronzana štita iz 7. stoljeća prije nove ere, kaciga s religijskim motivima i velika posuda.

• Antička glava Zeusa u Aydınu: Tokom iskopavanja u antičkom gradu Aphrodisias, Aydın, otkrivena je glava Zeusa isklesana u reljefu kao dio arhitektonske konzole. Ovaj artefakt, izrađen iz jednog komada Afrodisijskog mramora, potječe iz 2. i 3. stoljeća nove ere. Detaljna obrada kose i brade ukazuje na majstorstvo lokalne radionice skulptura.

• Poljoprivredno blago u Kahramanmaraşu: Arheolozi na lokalitetu Yassı Höyük u distriktu Afşin, Kahramanmaraş, otkrili su izvanredno poljoprivredno blago u silosnoj jami: gotovo 21 kilogram ugljenisanih leblebija, dvije različite vrste pšenice, sjemenke kajsije, suho grožđe i bijeli luk. Ovo otkriće pruža uvid u drevne poljoprivredne prakse regije. Posebno je značajno otkriće bijelog luka, koji se može povezati s uzgojem čuvenog Afsin Kocovası bijelog luka sa geografskom oznakom. Pronalazak različitih plodova i žitarica u istoj jami sugerira da je, osim za skladištenje, jama možda služila i kao dio rituala ili obreda.

• Prvi prikaz pokreta životinje u Şanlıurfi: Karahantepe, značajno neolitičko nalazište iskopano u sklopu projekta Stone Hills u Şanlıurfi, privuklo je pažnju 2023. godine otkrićem prvog prikaza životinje u pokretu. Arheolozi su na lokalitetu otkrili uklesanu figuru divljeg magarca u trku na kamenoj ploči. Figura se ističe svojom dinamičnom formom, koja odražava umjetničke vještine tog perioda. Lokalitet je ranije postao poznat otkrićem najveće ljudske statue svog vremena – impresivne figure visoke 2,45 metra, koja sjedi na klupi i za koju se vjeruje da prikazuje muškarca.

Apolonov oltar u Antaliji: U drevnom gradu Faselis, smještenom u distriktu Kemer u Antaliji, otkrivena je struktura oltara za koju se vjeruje da je posvećena Apolonu. Uz oltar su pronađene statue muškarca i lava iz 7.- 6. stoljeća p.n.e. te male votivne figurice. Ove skulpture i figurine, zajedno s oltarskom strukturom u kojoj su pronađene, predstavljaju rijetkost u Anadoliji.