Turska

Istanbul – Vrata Orijenta

Kada počnete da pišete o Istanbulu, pred vas se postavi jedan prilično trivijalan problem: odakle da počnete!? Da li od starog dijela grada – mjesta na kojem je nastao…. ili modernog dijela – sadašnjeg centra… ili možda od Bosfora, po kojem je najpoznatiji… Istanbul je mnogo više od Kapali čaršije, Aja Sofije, Plave džamije i Topkapi palate, kuda vas tradicionalno vode tokom fakultativnih izleta preko turističkih agencija.

Veliki, kosmopolitski grad za koji mnogi Turci tvrde da kao da nije u Turskoj, a Zapadnjaci ga vide kao njima najbližu priču iz 1001 noći, vjerovatno će zadovoljiti mnoge ukuse i ispuniti očekivanja onih koji vole da putuju, kupuju i uživaju.

Tačan broj stanovnika Istanbula se ne zna. Pretpostavlja se da ih ima preko 14 miliona i da se grad svake godine uveća za par stotina hiljada novih stanovnika, pridošlica iz centralnih i istočnih, siromašnijih dijelova Turske – svako u potrazi za boljim životom i svojim parčetom sreće.
Istanbul spada u deset najvećih gradova na svijetu. Osim veličine, Istanbul je i jedan od onih gradova za koje se s pravom kaže da „imaju dušu“ i „žive punim plućima“ u gotovo svakom kutku. Tome je doprinjela njegova 2700-godišnja istorija puna različitih vjeroispovesti (pagani, hrišćani i muslimani), raznolikih naroda (Grci, Rimljani, Vizantijci, Turci, Jevreji, Đenovljani) i njihovih životnih navika, koji su živjeli ili vladali ovim danas kosmopolitskim gradom.
Istanbul se lako može uporediti sa Njujorkom. Iako, baš kao i Istanbul, nije glavni grad države, za Amerikance je Njujork Amerika u malom, najveći je i najkosmopolitskiji grad u zemlji. I zaista, u poređenju sa Istanbulom, Ankara iskreno rečeno, i nema mnogo šansi.

Ni jedan grad na svijetu ne može se pohvaliti položajem koji ima Istanbul. Zahvaljujući tome što je više od 2000 godina bio svojevrstan most između Istoka i Zapada, i što je baš na tom mjestu „proglašen“ kraj evropskog i početak azijskog kontinenta, Istanbul je jedini grad na svijetu koji se prostire na oba. Između “tri dijela” istanbulskog kopna smjestilo se Mramorno more koje u svom sjevernom dijelu postaje čuveni Bosforski moreuz i ulazi u Crno more, dok na zapadu prerasta u duboki zaliv po imenu Zlatni rog…
Ako ste odlučili da posjetite Istanbul, napravili ste dobar izbor. Užurbana vreva ulica, dokovi i luke iz kojih polaze brodići puni lokalaca i turista, mostovi sa pecarošima preko Zlatnog roga ili oni preko Bosfora, sa širokim saobraćajnicama, šarenilo čaršije sa raznobojnom robom i lavirint njihovih sokaka, trgovi sa golubovima, ili elegantna koplja istanbulskih minareta … svi oni ne mogu stati ni u jedan objektiv fotoaparata koliko god to pokušavali – pogled na Istanbul jednostavno treba doživjeti.

Istanbul je očaravajuća mješavina Istoka i Zapada. Utonite u carstvo šarenila, mirisa i ukusa turskih specijaliteta kojima se ne zna broj, divanite u nekoj od kafanica ili čajdžinica, priuštite sebi masažu u turskom kupatilu – hamamu, ili pazarite neki od mnogobrojnih suvenira. U gradu kao što je Istanbul – mogućnosti za obilazak, provod ili uživanje gotovo su neiscrpne!
Više od svega, Istanbul je grad „sa pogledom“. Obzirom da se centralni deo grada prostire na 7 brežuljaka, sa bilo koje od uzvišica, kupola ili kula-vidikovaca, u Evropi ili Aziji, pružaju se nezaboravni pogledi.
Ako želite da upoznate grad, biće vam potrebno minimum 5 – 6 dana da makar “zagrebete po površini”. U principu, minimum tri dana potrebna su da se obiđu oni najvažniji spomenici kulture: Topkapi palata, Aja Sofija, Plava džamija, Jerabatan cisterna, Eminonu, Kapali čaršija i Bazar začina u južnom, evropskom dijelu grada. Isto toliko vremena oduzeće vam obilazak, sjevernog, evropskog dijela Istanbula, sa Galata kulom, Taksim skverom i Istiklal ulicom, Dolmabahče palatom i ostatkom Bosfora (i dva predivna mosta na njemu). Ne bi bilo loše da posjetite i najznačajnije dijelove Istanbula sa azijske strane Bosfora, ali vam je i za to potreban barem još jedan slobodan dan…
U ovaj spisak nije uključen ni obilazak Prinčevskih ostrva i još nekih, veoma zanimljivih dijelova grada – za šta vam je potrebno barem 7 dana. Sve u svemu, srazmerno mogućnostima, “obezbjedite” sebi lijepo vrijeme, obujte udobnu obuću, zaboravite na sat i prepustite se čarima Istanbula!

TOP 15

Kada je riječ o Istanbulu, izabrati 15 najboljih od najboljeg, prilično je nezahvalan zadatak. Ipak, evo liste (nije poredano po važnosti):

1) Vidjeti veličanstvenu Aja Sofiju;
2) Detaljno obići bajkovitu Topkapi palatu;
3) Posjetiti interesantnu, podzemnu Jerabatan cisternu;
4) Obići kompleks Sulejmanije džamije;
5) Otići na kompletan tretman u neki od turskih hamama (Čemberlitaš za samce, ili Sulejmanije za parove i porodice);
6) Provesti dio dana u šarenilu prodavnica Kapali čaršije i Bazara začina;
7) Pazariti rahatluk u jednoj od dvije najstarije i najpoznatije prodavnice rahattluka na svijetu: Ali Muhidin Hadži Bekir i Šekerdži Hafız Mustafa;
8) Izgubiti se među putnicima u luci Eminonu i provozati brodom po Bosforu;
9) Preći živopisan Galata most sa pecarošima i jesti zvanično najbolju baklavu u Turskoj, u poslastičarnici Karaköy Güllüoğlu Baklavaları;
10) Popeti se na Galata kulu – najčuveniji vidikovac u gradu;
11) Provesti dio dana u ulici Istiklal i njenim pasažima, od Taksim skvera do Tunela;
12) Obići Bosfor kopnenim putem, vidjeti palatu Dolmabahče, kraj oko džamije Ortakoj, mostove i dvije tvrđave: Rumeli i Anandolu;
13) Zapadno od centra, obići kraj Fatih i Fener: Vaseljensku patrijaršiju, Crkvu-muzej u Hori (najočuvanije freske i mozaici iz Vizantijskog perioda) i Teodosijeve zidine (nekada jedine neosvojive);
14) Otići na kraj Zlatnog roga: obići kraj Ejup, a onda se voziti uspinjačom do vrha brda i popiti kafu na terasi kafeterije Piere Lotti
15) Obići neko od Prinčevskih ostrva.