Kultni film “Bitka na Neretvi” bio je svjetski hit tog doba.
Film o najhumanijoj borbi “Drugog svjetskog rata” nazvanoj Bitkom za ranjenike okupio je na snimanju prije nešto više od 50 godina filmsku elitu tadašnjeg vremena i bio je tada najveća evropska produkcija po broju glumaca, statista i uloženih sredstava. U njemu su glumile svjetske glumačke zvijezde: Yul Brynner, Orson Weles, Franco Nero, Hardy Kruger, Kurd Jurgens, Sergej Bondarčuk, Silva Košćina; zatim jugoslovenske: Milena Dravić, Bata Živojinović, Ljubiša Samardžić, Boris Dvornik, Pavle Vujsić, Lojze Rozman, Fabijan Šovagović, Nikola Angelovski, Stole Aranđelović, Faruk Begolli, Špela Rozin, Miha Baloh i Zaim Muzaferija. Osim velikog broja glumačkih zvijezda, u filmu se pojavilo i nevjerovatnih 10 hiljada statista.
Bio je to najgledaniji domaći film u bivšoj Jugoslaviji, pregledalo ga je više od 4 miliona gledalaca. A prodan je i u 80 zemalja svijeta, tako da ga je pogledalo više od 350 miliona gledalaca. Premijerno je prikazan u tada novootvorenom centru Skenderija, 29. novembra 1969. godine, a na samu premijeru u Sarajevo su stigli i glumica Sophia Loren, te glumac Omar Shariff. Bio je to pravi spektakl i filmski praznik! Čak je bio nominiran i za Oscara za najbolji strani film, no nagradu je osvojio film „Z“ grčkog redatelja Koste Gavrasa.
Za snimanje filma koje je trajalo 18 mjeseci potrošeno je između 4,5 i 12 miliona dolara, a ako se uračuna inflacija, cifra bi se popela i na 70 miliona. Da obezbijede taj iznos pobrinulo se 58 privrednih kompanija.
Muziku za film je napisao američki kompozitor Bernard Herrmann uz londonsku filharmoniju, a plakat za film napravio je jedan od najvećih slikara svih vremena – Pablo Picasso.
Picasso je upoznao režisera Veljka Bulajića davne 1964. godine u francuskom gradu Monte Karlu gdje se na filmskom festivalu prikazivao dokumentarni film “Skopje 63” za kojeg je Bulajić dobio Gran pri Zlatna nimfa i nagradu kritike. Upoznali su se zbog koincidencije da je predsjednik žirija, francuski akademik Marcel Achard, za vrijeme festivala stanovao kod Picassa, inače svog dobrog prijatelja. Achard je Picassu pokazao kopiju Bulajićevog filma u njegovom studiju, zbog čega se Picasso odlučio pojaviti na završnoj svečanosti festivala i čestitati Veljku Bulajiću. Nekoliko godina kasnije, kada je snimao film “Bitka na Neretvi” Veljko Bulajić je Picassovom agentu u Parizu predložio da ga zamoli da napravi plakat za njegov film. Picasso je pogledao film i oduševio se njegovom humanom notom karakterističnom i za njegova djela. Ta rečenica Josipa Broza Tita “Ranjenike ne smijemo ostaviti” ga je naprosto oduševila, stoga je utemeljitelj kubizma potvrdio da će napraviti plakat, te da će uzeti dio iz svoje čuvene slike Guernica. Insistirao je da boja plakata bude crvena, kao simbol odvažnosti i borbe za slobodu. Za izradu plakata nije tražio nikakav honorar, a jedini zahtjev mu je bio da dobije 12 boca najboljih vina iz Jugoslavije. Originalni plakat za film danas se čuva u prostorijama Kinoteke Bosne i Hercegovine u Sarajevu.
Srušeni most na Neretvi | Furaj.ba
Bitka za ranjenike na Neretvi bila je bitka za spas preko 4.000 ranjenika koju su vodile i dobile partizanske jedinice, protiv udruženih njemačkih, italijanskih, ustaških i četničkih snaga krajem februaru 1943. godine u dolini rijeke Neretve i prozorske kotline. Foto: Furaj.ba Ranjenike ne smijemo ostaviti, rekao je Josip Broz Tito i naredio rušenje 5 mostova.
