Nouruz, iranska nova godina

Nouruz je prvi dan iranske godine, ujedno prvi dan proljeća, te jedna od najstarijih praznika u cijelom svijetu. Slavi se 21. marta  

Niko ne može sa sigurnošću precizirati porijeklo i nastanak Nouruza. Neke historijske predaje kazuju o raspostranjenosti Nouruza u Iranu još 537. godine prije nove ere, a neke da je njen utemeljitelj Zaratustra. U skladu s legendama, proslava je nazvana Nouruzom u vrijeme kralja Džamšida.

Običaji koji spajaju ljude

Ono što je posebno isticalo važnost Nouruza ogleda se u različitim ceremonijama i ritualima koji su se kroz hiljade godina ugradili u proslavu i većim dijelom ostali sačuvani do danas, što je možda i glavni razlog izbora Nouruza na Listu svjetske baštine UNESCO-a.

Dolaskom i rasprostranjivanjem islama na teritoriji Irana mnogi običaji drevnog Irana su se izgubili, ali Nouruz je sačuvao svoje mjesto u vjerovanju i tradiciji zemlje, naravno, obogaćen islamskim običajima.

Neizostavni običaj u vrijeme Nouruza je postavljanje stola sa sedam stvari koje počinju na slovo sin, odnosno s. Sofra Sedam s nosi posebnu simboliku, pa je jabuka simbol ljepote, života i zdravlja, sandžad simbol ljubavi, zlatnik simbol blagostanja, Kur’an simbol poštivanja islama, dok voda i ogledalo predstavljaju simbol čistoće.

Obično se praznik započinje posjetom najstarijoj osobi u porodici u znak poštovanja, a prvih nekoliko dana proljeća obilazi se rodbina, prijatelji i poznanici.

Novogodišnji praznici u Iranu su popraćeni brojnim putovanjima. Trinaesti dan nove godine obilježava se kao Dan prirode kada gotovo svi Iranci odlaze u prirodu, parkove, voćnjake, šume i van grada.

Iran je prije raspada bivšeg SSSR-a bio jedina država u čijem kalendaru je Nouruz bio označen kao nacionalni praznik, te Afganistan, ali povremeno. Osamostaljivanjem država Centralne Azije, i druge zemlje su ga proglasile nacionalnim praznikom.

UNESCO je Nouruz proglasio dijelom svjetske kulturne nematerijalne baštine 30. septembra 2009. godine, a Generalna skupština Ujedinjenih nacija Međunarodni dan Nouruza kulturom mira.

Iranski Nouruz, praznik koji se obilježava preko tri hiljade godina, danas slavi više od 300 miliona osoba širom svijeta. Geografski prostor Nouruza s preuzetim i izvedenim imenima obuhvata cijeli Bliski istok, Balkan, Kazahstan, Tataristan, Centralnu Aziju, zapadnu Kinu, Sudan, Zanzibar, Kavkaz, Indiju, Pakistan, Bangladeš, Butan, Nepal i Tibet.