U neposrednoj blizini Jajčke tvrđave nalazi se mala džamija bez munare iz Osmanskog perioda. Od 2003. godine je nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine. JU „Agencija za kulturno-povijesnu i prirodnu baštinu i razvoj turističkih potencijala grada Jajce“, se brine i upravlja svim spomenicima u Jajcu.
Dizdareva ili Ženska džamija u Jajcu spada u tipološku seriju centralnih jednoprostornih džamija bez sofa, bez munare, sa zidanom kupolom koja je skrivena šatorastim četverostrešnim krovom. Isto tipološko određenje, koje nije često u Bosni i Hercegovini, ima i Sinan-begova (Okića) džamija u Jajcu, koja se nalazi u neposrednoj blizini Dizdareve džamije.
Džamiju je sagradio Sulejman-beg Kulenović 1812./13. godine koji je bio dizdar ili zapovjednik grada Jajca. Podatak se o godini izgradnje nalazio na tarihu iznad portala koji se zadržao do 1992. godine. Tarih je imao dimenzije 40×96 cm, a natpis je bio isklesan u prozi na arapskome jeziku. U ovome natpisu godina nije ispisana brojkama, a autor kaže da je sadržana u slovima u ebdžehu.
Ovu džamiju, zbog toga što je mahalska i manja džamija u prošlosti su većinom posjećivale žene, pa zbog toga ima naziv i Ženska džamija. Druga varijanta je o imenu Ženska džamija je da je Sulejman beg Kulenović dao sagraditi ovu džamiju u rahmet svoji kćeri. Sedam kćeri mu je preselilo na ahiret dok je on boravio u posjeti Meki, obavljao je Hadž. Vejrovatno su preminule od neke zarazne bolesti u to doba. U maju 1992. godine ova džamija je pogođena granatom, a 2007 godine je obnovljenu istim gabaritima i dimenzijama, istakli su u Agenciji.
Fotografije i tekst: Amir Bašimamović
Zato što jedan članak nije dovoljan…
