Riječ “Baš-čaršija” doslovno znači “glavna čaršija” i označava prostor baščaršijskog trga oko sebilja, da bi se kasnije naziv proširio na cijelu današnju Staru sarajevsku čaršiju. Baščaršija je izgrađena u 15.vijeku, 1462. kada je Isa-beg Ishaković izgradio han, a pored njega brojne dućane.
Prije dolaska Osmanlija najveće naselje na Sarajevskom polju je bio seoski trg Tornik, koji se nalazio na na mjestu gdje je danas Ali-pašina džamija. U to doba većina stanovnika Sarajeva je živjela u okolini Careve džamije. Zato je Isa-beg Ishaković izgradio most preko Miljacke i tako povezao glavno sarajevsko naselje i novi privredni centar grada, Baščaršiju.
Najznačajnije građevine iz ovog perioda u srcu Sarajeva su, bez sumnje, džamije. Čuvena Baščaršijska džamija sagrađena je 1528. godine, a njen osnivač bio je Havedža Durak. Samo dvije godine kasnije, 1530, Gazi Husrev-beg podiže svoju monumentalnu džamiju, koja i danas dominira panoramom starog grada. Osim džamije, Gazi Husrev-beg je ostavio neizbrisiv trag u Baščaršiji – sagradio je medresu, biblioteku, hanikah, hamam, bezistan, Morića han, sahat-kulu i niz drugih objekata koji su oblikovali kulturni i trgovački život Sarajeva. Ukopan je u haremu svoje džamije, a pored njega počiva i njegov vjerni saradnik – oslobođeni rob i prvi mutevelija njegovog vakufa, Murat-beg Tardić.
Baščaršija je svoj najveći uspon dostigla u drugoj polovini 16. vijeka. Postojalo je 80 raznih vrsta zanata i bila je podijeljena po ovim zanatima tako da su u svakoj ulici bili dućani za jedan ili više srodnih zanata (npr. ulice Kovači, Kazandžiluk, Sarači).U ovom periodu izgrađen je čitav niz trgovačkih objekata, poput bezistana, hanova, i karavan – saraja. Postojale su i kolonije Mlečana i Dubrovčana.
Baščaršija je u to doba imala otprilike 12 000 trgovačkih i zanatskih dućana. Čuveni putopisac Evlija Čelebija je 1660. godine napisao “U čaršiji ima u svemu hiljadu i osamdeset dućana koji su uzor ljepote. Sama čaršija je veoma privlačna i izgrađena po planu.” Međutim, 1697. godine dogodio se upad Eugena Savojskog, koji je zapalio i opustošio cijeli grad.
Do 19. vijeka područje grada Sarajeva se širilo vrlo malo a zbog velikog požara u 19.vijeku, današnja Baščaršija je dvostruko manja nego što je nekad bila.
Sa okupacijom Austro-Ugarske 1878. godine mnogi strani arhitekti su htjeli da Sarajevo pretvore u moderni evropski grad. Tako nastaje današnja poznata granica između Baščaršije i ulice Ferhadije. Uz Čaršiju se naslanjaju i najstariji spomenici nastali za vrijeme austrougarske vladavine: Sarajevska vijećnica, Katedrala, Pravoslavna crkva te stotinjak stambenih objekata.
Sa oslobođenjem Sarajeva 1945.godine novi gradski narodni odbor je donio odluku da se Baščaršija postepeno ruši, smatrajući da stari trgovački centar nema ulogu u modernom gradu. Međutim, Baščaršija je uspjela preživjeti.
Baščaršija danas – srce Sarajeva koje kuca punim plućima
Današnja Baščaršija je nezaobilazna tačka svakog posjetioca Sarajeva. U njenim uskim, kaldrmisanim ulicama svakodnevno vrvi od ljudi – turista, lokalaca, umjetnika i zanatlija. Restorani i kafići mame mirisima tradicionalne kuhinje, dok se iz galerija i suvenirnica šire boje i oblici koji svjedoče o bogatoj kulturi i kreativnosti ovog grada.
Baščaršija je danas živa čaršija koja čuva duh prošlosti, ali diše savremenim ritmom, nudeći svakome ponešto: od ćevapa i baklava do umjetničkih djela i ručno rađenih suvenira.
