Kraljevstva danas nisu samo mjesta iz filmova ili svijeta bajki, već postoje i u stvarnom svijetu.
Čak 43 države svijeta imaju monarha, a zemlje u kojima žive se po svom obliku uređenja zovu monarhijama.
Ipak, za razliku od nekadašnjih kraljeva i kraljica, danas nemaju svi moć.
Predstavljamo vam evropske monarhije po abecednom redu:
Kneževina Andora
Andora je kneževina osnovana 1278. godine između Španije i Francuske. Po ustrojstvu je parlamentarna kneževina, a zanimljivost je da njome vladaju sukneževi. To su predsjednik Francuske i biskup Urgella iz Španjolske kojeg imenuje rimski papa. Ova mala kneževina nema svoju vojsku, pa je brane Francuska i Španija. Godišnje Andoru posjeti više od 10 miliona turista, a smatra se i poreznim rajem. Specifičan pečat daje joj i činjenica da je među zemljama u svijetu gdje se najduže živi; očekivana dužina života su 84 godine.
Kraljevina Belgija
Belgija je ustavna parlamentarna monarhija, osnovana otcijepljenjem od Kraljevine Nizozemske 1831. godine, kada je Belgija imala interesantan početak revolucije. Naime, započela je u operi. Za vrijeme izvođenja opere „Nijema iz Portičija”, začuli su se povici za vrijeme izvođenja pjesme u kojoj se spominjala ljubav i borba za domovinu. Ljudi su masovno i s pjesmom napustili pozorište, a priključili su im se i ljudi na ulicama. Sutradan je prvi put obješena belgijska trobojnica, a 1830. Belgija je proglašena samostalnom.
Brisel
Kraljevina Danska
Danska je ustavna parlamentarna monarhija u kojoj su dužnosti samog vladara svedene na potpisivanje zakona koji su doneseni u Skupštini. Inače je jedna od najstarijih monarhija na svijetu. Nakon Elizabete II, danska kraljica Margarethe II smatrala se najdugovječnijom ženom na tronu. U januaru 2024. je abdicirala sa prijestolja, a novi kralj i kraljica su Frederik X i njegova supruga Mary.
Razlozi zašto biste trebali posjetiti Kopenhagen
Kneževina Lihtenštajn
Lihtenštajn je poluustavna monarhija jer knez iz dinastije ima itekako aktivnu ulogu u vladanju. Na primjer, po ustavu iz 2003. godine, knez ima pravo davanja veta na bilo koji zakon i isto tako može smijeniti i vladu i ministre. Evropsko vijeće i mnoge evropske zemlje protivili su se ovolikoj količini vlasti. Zanimljiva je činjenica da je 2012. godine organiziran referendum kako bi se građani izjasnili o ukidanju ovog prava, a njih 76% glasalo je protiv. To znači da knez vlada uz odobrenje naroda.
Veliko Vojvodstvo Luksemburg
Luksemburg je ustavna monarhija, predstavnička demokratija. Na čelu je veliki vojvoda i predsjednik vlade koji je nosilac izvršne vlasti. Zanimljivo je da su mu ovlasti dodatno smanjene jer je veliki vojvoda odbio potpisati zakon o legalizaciji eutanazije pa je 2008. došlo do ustavnih reformi. Zbog njih sada zakoni postaju važeći i bez njegovog potpisa.
Kneževina Monako
Monako je ustavna monarhija gdje vladar ima velike ovlasti. Ne postoje izbori već se državni ministar, u funkciji predsjednika vlade, imenuje na način da ga imenuje vladar, i to od trojice kandidata koje predlaže francuska vlada. Na prijestolju se nalazi knez Albert II iz dinastije Grimaldi, sin Rainiera III i američke glumice Grace Kelly.
Monako
Kraljevina Nizozemska
Legalizacija prostitucije, lahkih droga, eutanazije i generalna otvorenost granica, samo su neke od savremenih činjenica koje odlikuju ovo kraljevinu. Kralj je Willem – Alexander, najmlađi evropski monarh, iz dinastije Oranje-Nassau. Zanimljivo je da je on prvi muškarac rođen u ovoj porodici još od 1851.godine, a on sam ima tri kćerke. Ograničenja njegove vladavine određena su ustavom, a zemljom vlada savjet ministara na čelu s predsjednikom koji je de facto šef države. Svejedno, kako bi neki zakon stupio na snagu, kralj ga mora potpisati. Ono što je još zanimljivije je da od 18. stoljeća niti jedan ministarski saziv nije mogao sam sastaviti vladu. Stoga bi se reklo da u Nizozemskoj vladaju kompromisi.
Nizozemska
Kraljevina Norveška
Trenutni monarh je kralj Harald V iz dinastije Gliksburg koja vlada i Danskom. Zanimljivo je da on polaže pravo i na grčki tron. Riječ je o jednom od najstarijih kraljevskih kuća na svijetu, koja vuče korijene još iz 9. stoljeća. Kralj Norveške, pored toga što je formalni šef države, istodobno je i poglavar norveške Crkve i zapovjednik norveških oružanih snaga.
Kraljevina Španija
Ova savremena evropska država po ustavnom uređenju je parlamentarna monarhija. Godine 1469. aragonski kralj Ferdinand oženio se nasljednicom kastiljske kraljevske krune – Izabelom. Na taj su se način ujedinile države Aragonija i Kastilja u Ujedinjenu kraljevinu Španiju. Danas su na kraljevskom tronu kralj Felipe VI i kraljica Letizia.
https://furaj.ba/category/zavrti-globus/spanija/
Kraljevina Švedska
Švedska je uvela apsolutnu primogenituru. Iznimka je zakon 1980. godine Tada je prvorođena Viktorija s trona „skinula” svojeg mlađeg brata Karla Filipa. On je rođen 1979. godine i tada je još bio prijestolonasljednik. Sljedeće godine usvojen je zakon o apsolutnoj primogenituri pa je nasljednica krune postala njegova starija sestra. Na tronu sjede kralj Carl VXI i kraljica Silvia.
https://furaj.ba/category/zavrti-globus/svedska/
Ujedinjeno Kraljevstvo (Ujedinjena Kraljevina Velike Britanije i Sjeverne Irske)
Velika Britanija najpoznatija je monarhija na svijetu i vjerojatno prva koja će većini ljudi pasti na pamet. Sastavljena je od četiri posebna dijela (Engleske, Škotske, Walesa i Sjeverne Irske). Sada se prezivaju Windsor, što je promjena nastala tokom Prvog svjetskog rata. Razlog je taj što su oni zapravo germanskog porijekla. Kraljica Viktorija bila je iz kuće Hannovera, što je zvučalo previše njemački za uši Britanaca koji su vodili rat sa njima. Ujedinjeno Kraljevstvo razvijena je i ustavna parlamentarna demokratija s monarhom čija su ovlaštenja ograničena, ali i neiskorištena. Ova je zemlja prva krenula s industrijalizacijom, a tokom 19. stoljeća govorilo se kako sunce nikada ne zalazi nad Britanskim kraljevstvom jer je to bilo najveće carstvo u historiji. Trenutni je monarh kraljica Charles, bivši princ od Walesa, koji je na tron sjeo nakon smrti svoje majke Elizabete II, koja je bila najdugovječnija monarhinja na tronu.
Vatikan
Kada je Vatikan u pitanju, radi se o ekleziološkoj monarhiji, apsolutnoj teokratiji kojom vlada rimski biskup, ujedno i poglavar Rimokatoličke crkve. Vatikan je aspolutistička izborna monarhija, a vladara, odnosno papu, bira koledž kardinala. Zanimljivo je to da ju je stvorio Benito Mussolini 1929. godine Lateranskim ugovorom sa Svetom stolicom. Sveta stolica nije isto što i Vatikan. Ona nije država, već sjedište Crkve, a i izdaje samo diplomatske pasoše. Vatikan jest država koja izdaje pasoše svojim građanima. Dok su službeni dokumenti Svete stolice na latinskom, vatikanski su na italijanskom.
